DUDUK WULUH
01
Wong
ngawula ing Ratu luwih pakewuh, nora kena minggrang-minggring, kudu mantep
sartanipun, setya tuhu marang Gusti, dipunmiturut sapakon.
Mengabdi
kepada raja memang amat repot, tidak boleh ragu-ragu dan harus mantap, serta
setia dan percaya kepada raja
02
Mapan
Ratu kinarya wakil Hyang Agung, marentahaken hukum adil, pramila wajib den
enut, sing sapa tan manut ugi, ing parentahe Sang Katong.
Bukankah
raja adalah wakil Yang Mahaagung, yang menjalankan hukum dan keadilan sehingga
harus ditaati. Barang siapa yang tidak menuruti perintah sang raja
03
Aprasasat
mbadali karseng Hyang Agung, mulane babo wong urip, saparsa suwiteng Ratu, kudu
eklas lair batin, aja nganti nemu ewoh.
Ibarat
ingkar dari Yang Mahaagung. Oleh karena itu, setiap yang mengabdi kepada raja
harus ikhlas lahir batrin agar tidak mendapat kesulitan
04
Ing
wurine yen ati durung tuwajuh, angur sira ngabdi, becik ngidunga karuhun, aja
age nuli ngabdi, yen durung eklas ing batos.
di
belakang hari. Jika hati belum bulat, jangan kau mengabdi, lebih baik jika
menumpang tinggal dulu jangan kemudian mengabdi jika batin belum pasrah
05
Anggur
ngindung bae pan nora pakewuh, lan nora nana kang ngiri, amungkul pakaryanipun,
nora susah tungguk kemit, seba apan nora nganggo
Lebih
baik menumpang tinggal agar tidak susah dan tidak ada ayang memerintah, tekun
bekerja, tidak perlu bertugas jaga, bahkan tidak perlu menghadap
06
Mung
yen ana tongtonan metu ing lurung, kemul bebede sasisih, sarwi mbanda
tanganipun, glindhang-glindhung tanpa keris, andhodhok pinggiring bango.
cuma
jika ada keramaian tontonan di jalan, keluar dengan kain bebed sebelah sambil
bersilang tangan, hilir mudik tanpa keris, duduk di pinggir warung.
07
Suprandene
jroning tyas, anglir tumenggung, mengku bawat Senen Kemis, mankono iku liripun,
nora kaya wong ngabdi, wruh plataraning Sang Katong.
Meskipun
demikian, di dalam hatinya merasa sebagai seorang tumenggung yang berpatyung
kebesaran. Sikap seperti itu bukanlah sikap pengabdi yang setiap hari hanya
melikat halaman istana
08
Lan
keringan sarta ana aranipun, lan ana lungguhe ugi, ing salungguh-lungguhipun,
nanging ta dipunpakeling, mulane pinardi kang wong.
yang
terhormat, memiliki gelar dan kedudukan. Tetapi ingat, orang yang mengabdi itu
harus memperhatikan :
09
Samubarang
karyanira Sang Aprabu, sayekti kudu nglakoni, sapalakartine iku, wong kang
padha-padha ngabdi, panggaweyane pan saos.
Seluruh
perintah raja harus dilaksanakan, karena kewajiban mengabdi adalah menghadap
dan menantikan perintah raja
10
Kang
nyantana bupati mantri panewu, kliwon peneket miji, panalaweyan pananjung,
tanapi para prajurit, lan kang nambut karyeng katong.
Baik
yang mengadi sebagai bupati, mantra, penewu, kliwon, peneket, miji, panalawe,
pananjung, maupun prajurit dan yang bekerja pada raja
11
Kabeh
iku kawajiban sebanipun, ing dina kang amarengi, wiyosanira Sang Aprabu,
sanadyan tan miyos ugi, pasebane aja towong.
Semua
memiliki kewajiban untuk menghadap pada hari yang bersamaan pada saat raja
bersidang. Sekalipun tidak ikut bersidang, jangan (dijadikan alasan untuk)
tidak menghadap
12
Ingkang
lumrah yen karep seba wong iku, nuli ganjaran den icih, yen tan oleh nuli
mutung, iku sewu sisip, yen wus mangerti ingkang wong.
Biasanya,
orang yang rajin menghadap itu mengharapkan mendapat hadiah, jika tidak
mendapat hadiah, ia ngambek. (sikap seperti itu) keliru bagi orang yang bijak
13
Tan
mangkono etunge kang uwis weruh, ganjaran datan pinikir, ganjaran pan wus
rumuhun, amung naur sihing Gusti, winales ing lair batos.
Bagi
yang sudah mengetahui, perhitungannya tidak begitu, masalah hadiah tidak
dipikirkan, karena hadiah sebenarnya sudah diterima terlebih dahulu, sehingga
tinggal membalas kebaikan raja dengan lahir batin
14
Setya
tuhu marang saprentahe pan manut, ywa lenggana karseng Gusti, wong ngawula
paminipun, lir sarah mungging jaladri, darma lumampah sapakon.
Melaksanakan
segala perintah raja. Jangan membantah kehendak raja. Orang mengabdi ibarat
sampah di samudra, hanya sekedar menjalankan
15
Dene
begja cilaka utawa luhur, asor iku pan wus pasthi, ana ing bebadanira, aja sok
amuring muring, marang Gusti Sang Akatong.
Adapun
kebahagiaan dan kesengsaraan, ataupun tinggi rendah tergantung pada takdir
masing-masing, jangan suka marak kepada raja
16
Mundhak
ngakehaken ing luputireku, ing Gusti tuwin Hyang Widdhi, dene ta sabeneripun,
mupusa kalamun pasthi, ing badan tan kena megoh.
Hal
itu akan menambah kesalahan kepada raja serta Yang Mahakuasa. Yang benar adalah
menerima takdir diri, jangan berdiam diri
17
Tulisane
ing lohkil makful kang rumuhun, pepancen sawiji-wiji, tan kena owah sarambut,
tulisan badan puniki, aja na mundur ing kewoh.
Yang
sudah tersurat dalam laukhil makfudz tidak dapat diubah barang serambutpun,
oleh karena itu jangan mundur meghadapinya (mundur adalah isyarat pola tembang
berikutnya, yaitu durma)
Tidak ada komentar:
Posting Komentar